REACH oznacza europejskie rozporządzenie w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów. Ma ono zapewniać wysoki stopień ochrony ludzi i środowiska.
Ogólne informacje na temat REACH
Europejskie rozporządzenie w sprawie chemikaliów REACH weszło w życie w roku 2007. REACH to skrót od „Regulation concerning the registration (rejestracja), evaluation (ocena), authorisation (udzielanie zezwoleń) and restriction (ograniczenie) of chemicals (chemikalia)”. Rozporządzenie to uchodzi za najsurowsze rozporządzenie w sprawie chemikaliów na świecie.
Jeżeli w Europie produkuje lub wykorzystuje się co najmniej tonę substancji rocznie, od wejścia rozporządzenia REACH w życie substancje te należy zgłaszać w Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA), mającej swoją siedzibę w stolicy Finlandii Helsinkach. Zasadniczo REACH dotyczy wszystkich substancji chemicznych, które są wytwarzane lub wykorzystywane w UE, także substancji w mieszaninach lub wyrobach.
Rozporządzenie REACH przewiduje ścisłe regulacje w przypadku substancji zaklasyfikowanych jako szczególnie niebezpieczne: Wówczas albo wydawane jest specjalne pozwolenie na produkcję lub wykorzystywanie, albo posługiwanie się substancją jest odpowiednio ograniczone.
Chemikalia, które uznaje się za wywołujące szczególne obawy, to:
- substancje wywołujące raka
- substancje uszkadzające materiał genetyczny
- substancje niszczące zdolność do rozrodu
- substancje, które nie podlegają biodegradacji w środowisku, gromadzą się w organizmach ludzkich i zwierzęcych i są toksyczne
- substancje, które nie podlegają biodegradacji w środowisku, gromadzą się w organizmach ludzkich i zwierzęcych, których toksyczność nie została jeszcze jednak wykazana
substancje, które działają podobnie niebezpiecznie (na przykład działanie hormonalne)
REACH: Odpowiedzialność przedsiębiorstw podczas posługiwania się chemikaliami
Zgodnie ze starym prawie z zakresu chemikaliów zadaniem urzędów była kontrola bezpiecznego posługiwania się chemikaliami. W konsekwencji często występowały luki informacyjne i luki w bezpieczeństwie oraz długie i żmudne postępowania. Rozporządzenie REACH przewiduje natomiast, że to producenci, importerzy i użytkownicy muszą sami zgłosić swoje chemikalia i wziąć na siebie odpowiedzialność za ich bezpieczne stosowanie. Ryzyko związane z substancjami producent i użytkownik muszą ocenić samodzielnie, gdy produkowana lub importowana ilość wynosi dziesięć ton rocznie lub więcej. Obowiązuje przy tym zasada: „Brak danych – brak dostępu rynku”: Jeżeli chemikalia nie zostały zgłoszone zgodnie z przepisami, nie można ich zatem stosować.
Urzędy oceniają zgłoszenia przedsiębiorstw. Wybrane chemikalia są sprawdzane pod względem tego, czy wykazują właściwości wywołujące szczególne obawy i czy stanowią zagrożenie dla ludzi i środowiska. Zasadniczo w przypadku substancji chemicznych nie istnieje obowiązek zatwierdzania w UE: Obowiązuje ogólna zasada zakazu stosowania, na podstawie którego ECHA (Europejska Agencja Chemikaliów) może opowiedzieć się udzieleniem zezwolenia. Producent lub użytkownik musi jednak wykazać, że potrafi postępować z rycykiem związanym z chemikaliami lub że korzyści są większe niż istniejące ryzyko.
Chemikalia są sklasyfikowane i oznakowane. Obowiązuje przy tym rozporządzenie CLP (WE) nr 1272 / 2008, które weszło w życie w roku 2009.
Po co REACH?
Za europejskim rozporządzeniem w sprawie chemikaliów REACH przemawia kilka dobrych powodów:
- Rozporządzenie REACH zostało wydane jako rozporządzenie w sprawie chemikaliów, aby chronić ludzkie zdrowie oraz środowisko przed ryzykiem, które mogą stwarzać chemikalia. Ograniczenia i zakazy dotyczące produkcji i stosowania chemikaliów, których ryzyka nie można opanować, zapobiegają niemożliwym do przyjęcia niebezpieczeństwom. W dłuższej perspektywie najbardziej niebezpieczne chemikalia powinny zostać zastąpione przez mniej niebezpieczne.
- Jednocześnie na mocy REACH można wspomagać konkurencyjność przemysłu chemicznego w UE.
- Rozporządzenie REACH powinno ponadto wspierać alternatywne metody ustalania szkodliwego oddziaływania substancji w celu zmniejszenia eksperymentów na zwierzętach.
- REACH służy do ujednolicenia dotychczasowego ustawodawstwa w zakresie chemikaliów i zapewnia bardziej fachowe rozdzielenie odpowiedzialności. Wreszcie, nowe europejskie rozporządzenie w sprawie chemikaliów zapewnia lepszą komunikację w łańcuchy dostaw oraz lepszą wiedzę wszystkich uczestników łańcucha dostaw na temat właściwości substancji będących w ich użyciu.
